Τα από του στόματος αντισυλληπτικά αποτελούν την πιο κοινή μέθοδο αντισύλληψης στις περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο, καθώς υπολογίζεται ότι 100 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως καταφεύγουν στην χρήση αυτών. Το γεγονός αυτό, στρέφει το επιστημονικό ενδιαφέρον στην ανεύρεση ολοένα και περισσότερων τεχνικών βελτίωσης της αντισυλληπτικής αυτής μεθόδου.[1,2] Το 1960 κυκλοφόρησε το πρώτο συνδυασμένο αντισυλληπτικό δισκίο (Combined Oral Contraceptive), το οποίο περιείχε 150μg μεστρανόλης με 9.85mg νορεθυνοδρέλης. Η περιεκτικότητά του τόσο σε οιστρογόνο όσο και σε προγεσταγόνο ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με την αντίστοιχη της νέας γενιάς συνδυασμένων αντισυλληπτικών δισκίων, τα οποία αποτελούν μια ασφαλή και ιδιαίτερα διαδεδομένη μέθοδο αντισύλληψης στις μέρες μας. Όμως, οι πολλαπλές ανεπιθύμητες ενέργειες που προκαλούνται κυρίως απο τα οιστρογόνα, όπως ναυτία, κεφαλαλγία, μαστοδυνία και γενικευμένο οίδημα, τα καθιστούν μη ανεκτά από αρκετές γυναίκες, με αποτέλεσμα την αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων αντισύλληψης.

Το 1970, με αφορμή την αυξημένη συσχέτιση της χρήσης οιστρογόνων με θρομβοεμβολικά επεισόδια, κυκλοφόρησαν τα πρώτα αντισυλληπτικά δισκία τα οποία περιείχαν μόνο προγεσταγόνο (Progestogen Only Pill). Χαρακτηριστικό των δισκίων αυτών εκτός από την έλλειψη οιστρογόνου, ήταν η χαμηλότερη δόση και του προγεσταγόνου σε σχέση με τα COCs και το μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους ήταν η δυνατότητα χρήσης τους κατά τη διάρκεια του θηλασμού[3]. Παρόλα αυτά εμφάνιζαν πολυάριθμα μειονεκτήματα, με κυρίαρχο την αποτυχία αναστολής της ωοθυλακιορρηξίας σε σχέση με τα COCs έως και 50%.

Η αντισυλληπτική ικανότητα των κλασικών ΡΟΡs βασίζεται στην μείωση της κινητικότητας των κροσσών των σαλπίγγων, στις μορφολογικές μεταβολές του ενδομητρίου και κυρίως στην αλλαγή του ιξώδους της τραχηλικής βλέννης[4], επηρεάζοντας έτσι την βιωσιμότητα και την ικανότητα διείσδυσης του σπέρματος. Όμως, ο τρόπος αυτός δράσης είναι άμεσα συνδεδεμένος με τα επίπεδα προγεστερόνης στον ορό, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη ενός αυστηρού δοσολογικού σχήματος. Με άλλα λόγια, η αποτελεσματικότητα αυτών έπεφτε κατακόρυφα στην περίπτωση που παρουσιαζόταν καθυστέρηση στη λήψη μεγαλύτερη των τριών ωρών.

Η ανακάλυψη της νέας γενιάς POPs τα οποία περιέχουν 75μg δεσογεστρέλης αποτέλεσε επανάσταση στον τομέα των αντισυλληπτικών δισκίων. Η μετατροπή της δεσογεστρέλης στον ενεργό μεταβολίτη της, ετονογεστρέλη[5], την καθιστά πιο ισχυρή και πιο εκλεκτική όσον αφορά στους υποδοχείς ανδρογόνων[6] σε σχέση με τα κλασικά POPs, οδηγώντας έτσι στην επίτευξη αναστολής της ωοθυλακιορρηξίας χωρίς την παρουσία ανεπιθυμήτων ανδρογονικών επιπλοκών. Έτσι, σε αντίθεση με τα κλασικά ΡΟΡs, ο πρωταρχικός μηχανισμός δράσης των δισκίων με 75μg δεσογεστρέλη είναι η αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας, ενώ δευτερεύοντα μηχανισμό αποτελεί η αλλαγή του ιξώδους της τραχηλικής βλέννης, ενισχύοντας έτσι το αντισυλληπτικό αποτέλεσμα. Παράλληλα, ο διαφορετικός αυτός μηχανισμός δράσης σε σύγκριση με τα κλασικά δισκία, καθιστά πιο ευέλικτο το δοσολογικό σχήμα, παρέχοντας αποτελεσματικότερη αντισυλληπτική κάλυψη, αφήνοντας μεγαλύτερο περιθώριο καθυστέρησης λήψης έως και δώδεκα ώρες[7].

Λαμβάνοντας υπ΄όψιν τις περιπτώσεις γυναικών που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά δισκία, όπως καπνίστριες, παχύσαρκες, θηλάζουσες ή γυναίκες με ιστορικό ημικρανιών, τα POPs αποτελούν μονόδρομο. Η ανακάλυψη των δισκίων 75μg δεσογεστρέλης αποτελούν μια ιδιαίτερα αποτελεσματική εναλλακτική μέθοδο αντισύλληψης, παρουσιάζοντας συγκρίσιμα ποσοστά αντισύλληψης με εκείνα των COCs, παρακάμπτοντας ταυτόχρονα τις ανεπιθύμητες ενέργειες των οιστρογόνων.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

1. Dawe F, Rainford L. Contraception and Sexual Health, 2003. London, UK: Office for National Statistics, 2003.

2. Milsom I. Longitudinal studies of birth control and pregnancy outcome among women in an urban Swedish population. In: Glasier A, Wellings K, Critchley H (eds), Contraception and Contraceptive Use. London, UK: RCOG Press, 2005.

3. Kelsey JJ. Hormonal contraception and lactation. J Hum Lact 1996; 12: 315–318.

4. McCann MF, Potter LS. Progestin-only oral contraception: a comprehensive review. Contraception 1994; 50(Suppl. 1):9–195.

5. Viinikka L, Ylikorkala O, Vihko R, Hasenack HG,Nieuwenhuyse H. Metabolism of a new synthetic progestogen,Org 2969, in female volunteers. The distribution and excretionof radioactivity after an oral dose of the labeled drug. Acta Endocrinol 1980; 93: 375–379

6. Kloosterboer HJ, Vonk-Noordegraaf CA, Turpijn EW. Selectivity in progesterone and androgen receptor binding of progestogens used in oral contraceptives. Contraception 1988;38: 325–332.

Korver T, Klipping C, Heger-Mahn D, Duijkers I, van Osta G,Dieben T. Maintenance of ovulation inhibition with the 75 μg desogestrel-only contraceptive pill (Cerazette) after scheduled 12-hour delays in tablet intake. Contraception 2005; 71: 8–13.